Unuaj spertoj de Linukso

La ideo de libera programaro principe plaĉas al mi, sed kiam mi antaŭ kelkaj jaroj pasintfoje provis Linukson, mi konstatis, ke la sistemo ankoraŭ ne estas sufiĉe oportuna, por ke mi emu ekuzi ĝin. Ajnakaze mi ja ĉefe uzas mian laborejan makintoŝan tekokomputilon, en kiu apenaŭ indus instali Linukson, eĉ se mi tion rajtus.

Tamen antaŭ kelkaj semajnoj mi uzis Linukson por savi dosierojn el komplete kraŝinta vindoza komputileto de Maria, kaj konstatis, ke la freŝa versio de Kubuntu bele aspektas kaj senprobleme trovas nian hejman sendratan reton, dum la vindoza sistemo de tempo al tempo tute mistere komplete perdas la reton, kaj nur post diversaj hazardaj manipuladoj retrovas ĝin.

Ĉar mi krome neatendite sukcesis elpremi iom da mono de la senpaga gazeto Metro, kiu senpermese publikigis foton faritan de mi, mi decidis uzi la neplanitan enspezon por havigi malmultekostan komputileton kaj eksperimente ekuzi Linukson. Nun mi jam de du semajnoj uzas nur Linukson hejme, kun iom variaj spertoj. Ĝenerale la bilanco estas pozitiva, sed kun kelkaj iritaj minusoj.

La unua minuso temas ne pri Linukso, sed pri la komputilo – mi elektis la modelon eMachines 350 ĉefe pro ĝia malpezeco kaj ĝia oportuna klavaro, sed bedaŭrinde montriĝis, ke la promesita kvarhora funkciado per unu ŝargo de la baterio tute ne realiĝas. En hejmaj cirkonstancoj kompreneble ne estas problemo, ke jam post du horoj necesas enmeti la draton, sed dum vojaĝoj la afero povas esti tre ĝena. Krome la enkonstruita laŭtparolilo estas tute aĉa – klare pli malbona ol la laŭtparolilo de mia iPhone!

Pri tio tamen ne kulpas la operaciumo. Do, la unua afero kiun mi faris per la nova komputileto estis forigi la ĝenan Vindozon kaj instali linuksan sistemon. Sed ne estis tiel facile kiel oni atendus – la komputilo longe ne emis starti de la usb-memorilo, sur kiu mi metis la linuksan instalilon, sed fine mi per iaj strangaj trukoj tamen sukcesis enigi la novan sistemon en la aparaton.

Tuj montriĝis problemo: Kubuntu 10.04 ja vidis la sendratan reton, sed necesis amaso da manipulado antaŭ ol ĝi konsentis kontaktiĝi kun ĝi. Krome aperis diversaj aliaj problemoj pri Kubuntu – interalie montriĝis, ke la tekstoeniga sistemo ibus, kiu elskatole ebligas tajpadon de Esperanto per diversaj surogataj metodoj, tute ne funkciis en pluraj programoj en Kubuntu. Fine mi rezignis pri la estetike plaĉa sed teknike mankohava Kubuntu, kaj transiris al Ubuntu, per kiu mi pli frue eksperimentis en nia granda komputilo.

Ubuntu tuj senprobleme trovis la sendratan reton, kaj montriĝis neniaj problemoj pri iksa tajpado de Esperanto, kiun mi preferas. Sufiĉas ŝalti la enig-metodon ibus kaj elekti la alternativon “esperanto – x-sistemo”. Ankaŭ cetere la aspekto kaj funkciado de Ubuntu sentiĝis pli oportunaj, do mi decidis resti ĉe tiu variaĵo de Linukso.

Do, unue pri la oportunaĵoj. Male ol en Mac kaj Windows, en Ubuntu estis tre facile modifi unu el la rusaj klavar-aranĝoj tiel, ke la literoj estu en la lokoj al kiuj mi kutimiĝis – sufiĉis redakti simplan tekstan dosieron, laŭ instrukcioj, troveblaj en uzul-forumo de Ubuntu. Mian modifitan sved-rusan klavar-dosieron eblas preni ĉi tie.

Ankaŭ estis tre facile laŭplaĉe agordi la aspekton de la operaciumo. Anstataŭ la originala malhela skemo mi elektis alian, iom pli similan al Mac. Ĝenerale ŝajnas, ke la interfaco en Ubuntu iomete similas al Mac, dum tiu en Kubuntu havas kelkajn similecojn kun Windows.

La unuan malagrablaĵon mi trafis, kiam mi remalfermis la komputilon post kelkhora neuzo – mi lasis ĝin ŝaltita, sed dormanta. Kiam ĝi revekiĝis, supre dekstre ne plu estis la bildeto por malŝalti kaj elsaluti, anstataŭe dufoje aperis la apuda menuero. Nu, dume mi ne volis malŝalti la komputilon – sed post momento ĝi mem mortis. Aŭ pli ĝuste ne mortis, sed svenis – la ekrano nigriĝis, kaj poste aperis averto pri tio, ke ne eblas rekoni la ekranpelilon, do necesas eniri alian staton. Aperis diversaj alternativoj, sed nenio funkciis, do fine mi reŝaltis la tutan komputilon per la fizika ŝaltbutono. La sama problemo aperis ankoraŭ dufoje, en alia tago, sen videbla kialo. Nu, eventuale tio iel rilatas al reciproka malŝato inter la aparato kaj la programaro, sed tio ne igas la aferon pli plaĉa.

Same pri ia reciproka malsimpatio inter la aparato kaj la programaro ŝajnas temi tio, ke Ubuntu tute ne vidas la SD-memorkarton, kiam mi ŝovas ĝin en la enkonstruitan legilon. Demandante pri la problemo en forumo de Ubuntu mi konatiĝis kun afabla usona instruisto de la angla, loĝanta en Vladivostoko. Preskaŭ kiel en Esperantujo. Sed ankaŭ li ne kapablis solvi la problemon.

Per aparta kartolegilo bone eblas legi la SD-karton… sed eĉ tiel, la karto restas nurlegebla, do mi neniel povis meti sur ĝin mian libron, kiun mi elŝutis el la reto. Jen mi unuafoje devis kapitulaci kaj ŝalti mian makintoŝan komputilon, mi ja volis enmeti la libron en mian librolegilon!

Ĝenerale mi tamen jam dum du semajnoj sukcesas hejme fari per la linuksa komputileto ĉion, kion mi pli frue faris per la makintoŝa – ĉefe retumi kaj tajpi. Mi havis grandajn problemojn trovi oportunan programon por Twitter, ĝis mi komprenis, ke la linuksaj versioj ankoraŭ ne ĉiuj estas ĝisdatigitaj post la ĵusa ŝanĝo pri la salut-sistemo de Twitter, kaj ke pro tio necesas provizore ensaluti tra prokura servilo ĉe supertweet.net. Kompreninte tion, mi sukcesis funkciigi la oportunan tvitilon kun la esperanta nomo Pino, kaj ĝi bele funkcias, montrante ĉiun novajn tvitojn per aparta mesaĝo, sendepende de tio, en kiu programo mi troviĝas. Supozeble oni povas malŝalti tion, sed momente mi trovas tion oportuna.

Ĉar mi legas miajn novaĵfluojn en diversaj aparatoj (laboreja Mac, la poŝtelefono, kaj la linuksa komputileto), la sola oportuna maniero sinkronigi la aferon ŝajnas esti Google Reader, eĉ se mi ĝenerale preferas eviti tiuspecajn servojn de Google. Do, la elekto de RSS-legiloj en Ubuntu estas tre limigita, ĉar malmultaj el la haveblaj alternativoj subtenas sinkronigon kun Google Reader. Mi momente uzas Liferea, kiu funkcias relative bone, eĉ se ne ĉiuj fulmoklavoj estas tute oportunaj – ekzemple, eblas foliumi suben en teksto per la spacoklavo, sed nur se la montrilo estas en la tekstokampo. Se la musmontrilo estas aliloke, premo de spacoklavo tute surprize povas malfermi la krozilon. Krome, dum legado ne videblas la titolo de la fluo, do oni ne ĉiam facile povas diveni, kies tekston oni legas. Tamen, ĝenerale akcepteble.

Por retpoŝto mi same ankoraŭ ne trovis la perfektan solvon, sed ja akcepteblan. La retpoŝtilo Evolution ŝajnas kelkrilate bona, sed ĝi ne oportune aranĝeblas sur mia malgranda ekrano, kaj la sendado kaj ricevado de poŝto ial daŭras tre longe. Multe pli oportuna sur malgranda ekrano estas la retpoŝtilo KMail, kaj ĝi tre rapide elŝutas la mesaĝojn. Tamen, jam kelkfoje okazis, ke ĝi plendis pri eraro en la servilo, kaj tute ne sukcesis elŝuti la novajn mesaĝojn, dum Evolution faris tion senplende. Krome necesis granda serĉado kaj helpopetado, ĝis mi fine sukcesis agordi KMail, tiel ke ĝi malfermu retajn ligojn en Firefox, kaj ne en Konqueror, kiun ĝi ial pli ŝatis.

Por redakti simplajn tekstojn mi provis kelkajn programojn, interalie Kate kaj KWrite, sed tiuj ne montriĝis oportunaj, interalie pro tio, ke ili ne bone interagis kun la mortaj klavoj dum iksa tajpado. Preskaŭ perfekta montriĝis aliflanke Gedit, des pli post kiam Manolo Pancorbo afable programis kelkajn makroojn, kiuj faciligas oftajn taskojn ĉe redaktado de tekstoj: forigon de nenecesaj liniorompoj, kaj ĉapeligon de iksaj tekstoj, ekzemple.

Jen, do, la ĝisnuna bilanco. Ne, ankoraŭ unu afero: la lingvo de la interfaco. Kiam mi eksperimentis kun Ubuntu en nia granda komputilo, mi instalis Esperanton kiel la bazan lingvon de la sistemo. Tamen multaj el la tradukoj estis iom mankohavaj, aŭ tute mankis, do mi decidis igi la finnan la ĉefa lingvo en mia komputilo. Tio funkcias tre bone, kaj la tradukoj preskaŭ ĉie estas bonaj. Mi elŝutis ankaŭ aliajn lingvopakaĵojn, sed iel mirinde ne sukcesas ŝanĝi la sisteman lingvon je ensaluto, kvankam tio principe devus ebli. Ŝanĝiĝas nur la montrado de la dato, kaj eĉ tio en stranga maniero – alilingvaj monatonomoj ricevas finnajn finaĵojn.

Nu, tio estas bagatelo, eĉ se iom irita. Eble temas pri tio, ke mi unue instalis Kubuntu, kaj poste ne malinstalis ĝin, sed simple ŝanĝis la fenestrosistemon de KDE al Gnome. Alia irita bagatelo estas, ke en la listo de elekteblaj lingvoj estas amaso da anglaj lingvoj “angla por Usono, angla por Britio, angla por Kanado, angla por Sudafriko”…. eĉ “angla por Danio”. Kelkaj el tiuj krome aperas duoble, kaj ege ĝenas, kiam mi en la listo serĉas la aktualan lingvon, laŭ kiu ekzemple ĉi tiu teksto estu provlegata. La duobleco eble same temas pri tio, ke mi ŝanĝis de Kubuntu al Ubuntu sen kompleta malinstalo, sed devus ja ebli iel forigi la nenecesajn lingvojn, kaj vere funkciigi la necesajn.

Ĝenerale tamen la sperto estas pozitiva, kaj mi neniel volus reinstali la malbelan, malelegantan, monopolan kaj nesekuran Vindozon, kiun mi ne povis eviti aĉeti kun la komputilo. Mi jam atendas la novan version de Ubuntu, kiu venos en la magia tago 10.10.10, kaj nomiĝos 10.10. Sed ĉu mi faru kompletan reinstalon?